ความยุติธรรมของศาลคือ ตัดสินคดีตามข้อกฎหมายที่มี
ความยุติธรรมของศาลคือ ตัดสินคดีตามข้อเท็จจริงที่นำสืบ รับฟังข้อเท็จจริงจากโจทก์และจำเลย
ความยุติธรรมของศาลคือ ตัดสินคดีตามที่รับฟ้อง
แต่ที่เราคิดกันว่าศาลไม่ยุติธรรมเพราะศาลไม่ได้ตัดสินข้างเรา หรือตัดสินไม่ถูกใจเรา หรือคิดไปเองว่าความยุติธรรมที่ล่าช้าคือความอยุติธรรม
เป็นองค์คณะไม่ใช่เรื่องง่าย ๆ ต้องผ่านการพิสูจน์ตัวเอง เหมือนทุกอาชีพนั่นแหละ แต่ปริมาณอรรถคดีกับปริมาณผู้พิพากษามันเหมาะสมกันหรือไม่? ศาลไม่ใช่เครื่องจักรผดุงความยุติธรรม ศาลเป็นเพียงองค์คณะที่จะมาตัดสินคดีความเป็นกรณี ๆ ไป เพราะข้อเท็จจริงในแต่ละคดีมารายละเอียดที่แตกต่างกัน มิเช่นนั้นเราก็ตัดสินคดีกันเองได้ไม่ต้องพึ่งศาลแล้วเพียงแค่เปิดดูคดีเก่า ๆ แล้วเทียบเคียงกันเอาเอง ซึ่งนั่นก็ไม่ใช่สิ่งที่ถูกต้องเพราะเราไม่มีอำนาจในการตัดสินคดี หรือจะเขียนโปรแกรมคอมพิวเตอร์สำหรับตัดสินคดีก็เป็นไปไม่ได้อีก เพราะข้อเท็จจริงที่แตกต่างกันเพียงนิดเดียว อาจมีผลต่อคำตัดสินได้ ซึ่งคอมพิวเตอร์อาจจะไม่สามารถตัดสินใจในส่วนนี้ได้เองแม้จะมีการพร่ำสอนมันอย่างไรก็ตาม เรายอมรับได้หรือไม่หากมีการนำช่องโหว่มาใช้ให้การตัดสินไม่เป็นไปตามที่ควรจะเป็น? แล้วคำว่าดุลยพินิจก็เป็นอีกคำที่คอมพิวเตอร์ไม่สามารถคิดได้ แต่ถ้าไม่ใส่ไว้ เรื่องบางเรื่องอาจจะวุ่นวายเกินกว่าที่ควรจะเป็นก็ได้